Je huis goed ventileren is nodig voor je gezondheid. Toch gebeurt dit vaak onvoldoende. 1 op de 10 woningen heeft schimmel, bijna de helft bevat tabaksrook en in veel huizen is binnen meer fijnstof aanwezig dan buiten. Ventilatie kan dus beter.
Vroeger ging luchtverversing in huis vanzelf, via naden en kieren. Maar in moderne kierdichte huizen gebeurt dat niet en is andere ventilatie nodig. Vuile lucht moet het huis uit en schone lucht moet aangevoerd worden. Vervuilde lucht in huis versterkt allergieën, luchtwegproblemen en irritatie van slijmvliezen, zeker bij ouderen en mensen die al ziek zijn. Ventilatie zorgt voor minder vuile lucht in huis; helemaal te voorkomen is vervuiling niet.
Ventilatie kost wat energie, maar het is geen verspilling: het is hard nodig voor je gezondheid.
Tips ventileren
- Zorg voor voortdurende aanvoer van frisse lucht via open (klep)raampjes en/of ventilatieroosters; en zorg dat lucht door je huis kan stromen, via ruimte onder de binnendeuren of roosters in binnendeuren en -muren.
- Ventileer extra (bijvoorbeeld met een extra open raam of het ventilatiesysteem op de hoogste stand) als je kookt, doucht en klust in huis, en als er veel mensen zijn.
- Rook niet in huis.
- Verminder vocht in huis: droog de was buiten, kook met de deksel op de pan en droog vloeren na het dweilen.
- Voorkom schadelijke stoffen: schilder met oplosmiddelarme verf, en gebruik spaanplaat met keurmerk.
- Zorg dat een geiser een afvoer heeft naar buiten, laat de schoorsteen van een open haard regelmatig vegen en zorg voor voldoende luchtaanvoer tijdens het stoken.
- Heb je mechanische of balansventilatie? Laat die elke 2 jaar onderhouden en maak het regelmatig schoon.
Energiezuinig ventileren
Ventilatie kost onvermijdelijk energie, omdat er warmte uit de woning verloren gaat. Warme lucht verlaat het huis en frisse buitenlucht komt daarvoor in de plaats. Goed ventileren is essentieel voor je gezondheid en daarom geen energieverspilling.
Door slim te ventileren kun je stappen zetten om het energieverlies zo klein mogelijk houden. Welke stappen dat zijn hangt af van het soort ventilatie in jouw huis: natuurlijke ventilatie, mechanische afvoer of balansventilatie.
Zo pak je vocht en vervuiling bij de bron aan
Vochtproblemen in huis tegengaan begint bij het voorkomen dat vocht in de woning terechtkomt. Hang wasgoed bij mooi weer buiten te drogen. Maak na het douchen de wanden en de vloer droog, en laat bij het schoonmaken oppervlakken niet te nat achter. Kook met de deksels op de pannen; dat scheelt damp.
Ventileer ook bij vochtig weer; buitenlucht is over het algemeen schoner en droger, ook als het buiten vochtig is.
Ook aanpassingen aan de woning kunnen helpen om vocht en ophoping van schadelijke stoffen tegen te gaan:
- Zorg dat je kamers kunt afsluiten, om tocht tijdens het luchten te voorkomen. Dat geldt zeker voor de keuken en badkamer. Let wel op dat de lucht voor gewone ventilatie wél ongehinderd door het huis kan stromen, bijvoorbeeld via spleten onder de binnendeuren of door roosters in binnendeuren of -muren.
- Zorg voor goede woningisolatie. Dat voorkomt koude oppervlakken waarop vocht kan condenseren.
- Ventileer de kruipruimte en plaats folie voor vochtdichte afsluiting van de bodem; sluit de beganegrondvloer af. Dan hopen schadelijke stoffen en vocht minder op in de kruipruimte en komen ze moeilijker van daaruit naar de woning.
- Laat ernstige vochtdoorslag of lekkages snel repareren. Dat vermindert vochtproblemen zoals schimmel en materiaalrot.
Ben je huurder en heb je vochtproblemen door een slechte woningkwaliteit? Neem dan contact op met de beheerder of verhuurder. Brengt dit de oplossing niet dichterbij, schakel dan de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van de gemeente in, of de GGD. Je krijgt dan advies over verbeteringen en eventueel specialistisch onderzoek.
Schadelijke stoffen in huis tegengaan
Rook niet in huis. Behalve dat (mee)roken schadelijk is, versterkt roken de gevolgen van andere schadelijke stoffen in huis.
Is er een open geiser in de woning (zonder rookafvoer naar buiten)? Vervang die dan door een gesloten toestel (met lucht aan- en afvoerbuizen). Dat voorkomt dat verbrandingsgassen in de woning komen.
Ventileren betekent continu frisse lucht aanvoeren én vervuilde lucht afvoeren. Dat is niet hetzelfde als luchten.
Ventileer, ventileer, ventileer en lucht
De beste manier om de lucht in huis gezond te houden is door te zorgen voor voortdurende luchtverversing, dag en nacht, in alle jaargetijden. Dan komt frisse lucht binnen en verdwijnen vocht en vervuilende stoffen. Dat klinkt eenvoudig, maar in veel huizen is de lucht ongezond omdat bewoners niet genoeg ventileren. Ventileren betekent continu frisse lucht aanvoeren én vervuilde lucht afvoeren. Dat is niet hetzelfde als luchten.
Luchten betekent ramen en deuren tegen elkaar open zetten. Zet tijdens het luchten de thermostaat laag, anders slaat de verwarming onnodig aan. Luchten is nuttig om snel extra vervuilde lucht af te voeren, maar het is geen vervanging van ventileren. Het effect is namelijk snel weg: zodra het raam dicht gaat zal vervuiling zich weer ophopen. Woon je nabij een snelweg of drukke weg, lucht dan zoveel mogelijk buiten de spitsuren.
Soms extra ventilatie nodig
- Tijdens het koken: via een open raam of een afzuigkap. Zet de afzuigkap in de hoogste stand bij bakken en braden in olie of boter en laat hem een uur na het bakken aanstaan om alle schadelijke stoffen, zoals fijnstof, af te voeren.
- Tijdens het douchen: zet eventuele ventilatie op de hoogste stand, zodat het vocht snel wordt afgevoerd. Een raam open zetten werkt in de badkamer ook goed om vocht af te voeren. Maar laat het badkamerraam niet te lang open staan: als het te koud wordt kan juist condens en schimmel ontstaan; 20 tot 30 minuten is voldoende.
- Tijdens een feestje of andere momenten dat er veel mensen in huis zijn: zet een deur of raam open.
- Bij het klussen in huis, zoals schilderen of klussen, is extra ventilatie nodig, ook na afloop. Dan verdwijnen vrijgekomen stoffen zoals oplosmiddel sneller uit uw huis.
- Bij het drogen van was in huis (aan de waslijn). Laat wasgoed liefst buiten drogen. Hang je het binnen, dan liefst in een goed geventileerde ruimte.
Hogere stookkosten: geen verspilling
In een goed geventileerde woning gaat een kwart van het gasverbruik voor verwarmen op aan het opwarmen van frisse lucht die de woning in komt. Maar die stookkosten zijn geen verspilling; ventilatie is immers belangrijk voor je gezondheid.
Er zijn trouwens ook mogelijkheden om warmteverliezen te verminderen. In nieuwe woningen is balansventilatie met warmteterugwinning een optie: dat haalt warmte uit de lucht die naar buiten wordt afgevoerd, en warmt daarmee inkomende buitenlucht op. Of maak gebruik van vraaggestuurde mechanische ventilatie.
Natuurlijke ventilatie: altijd raampje of rooster open
Bijna 7 van de 10 huizen hebben alleen natuurlijke ventilatie (dus geen mechanisch ventilatiesysteem) in huis.
De eenvoudigste manier van ventileren is door continu een raam op een kier, of ventilatieroosters open te houden. Controleer regelmatig of de roosters goed werken en houd ze goed schoon. Heb je last van de wind of van lawaai? Overweeg dan de roosters te vervangen door speciaal hiervoor ontworpen roosters.
Mechanische ventilatie: let op goed gebruik en onderhoud
Verzeker je ervan dat de roosters van je mechanische ventilatie altijd open staan. Als ze sluiten, ontstaat onderdruk en kan lucht aangezogen worden uit de kruipruimte (die kan veel vocht, schimmels en radongas bevatten). Bovendien is er bij dichte roosters geen goede ventilatie.
Laat het ventilatiesysteem altijd aan staan, behalve tijdens onderhoud of als er een calamiteit is waarbij je advies krijgt om ramen en deuren te sluiten.
Last van lawaai? Onderhoud!
Heb je de neiging de ventilatie uit te zetten wegens geluid of andere overlast? Laat het dan nakijken door een installateur. Goed schoonmaken van roosters en filters en achterstallig onderhoud inhalen kan de klachten verhelpen, én de capaciteit van het ventilatiesysteem verbeteren.